Categories
Rekomendacje

Olej z wątroby rekina jest polecany najczęściej jako preparat wzmacniający odporność. Ma jednak szersze dobroczynne działanie, w tym antynowotworowe.

Dietetycy zachęcają nas do jedzenia tłustych ryb oceanicznych, takich jak dorsz, makrela, sielawa, tuńczyk. Ryby żyjące w czystych i zimnych wodach morskich są najzdrowsze, ponieważ są bogate w niezbędnie nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 oraz lipidy eterowe – alkiloglicerole. To pochodne gliceryny z wiązaniem eterowym, w których grupy OH są połączone z resztami alkoholi: selachylowego, batylowego, chimylowego. Ważna jest też obecność grup metoksylowych. Alkiloglicerole występują w niewielkiej ilości w ludzkim mleku, w szpiku kostnym, wątrobie i śledzionie.

Zdrowy olej z ryb

Szczególnie duże ilości alkilogliceroli zawiera olej z wątroby rekinów (olej z wątroby rekina grenlandzkiego ma ich aż 59 proc., a olej z wątroby rekinów tasmańskich 34 proc.). Oprócz kwasów omega-3 oleje te mają inne cenne składniki, takie jak skwalen, skwalamina, witamina A. Olej z wątroby rekina był znany od stuleci w Norwegii i Szwecji. Zapewniał zdrowie i odporność Wikingom i ich potomkom pływającym po zimnych morzach. W medycynie ludowej używano go w leczeniu ran, chorobach dróg oddechowych i układu trawienia.

Przeciwnowotworowe działanie oleju z rekina

W latach pięćdziesiątych doniesiono, że ekstrakt ze szpiku kostnego pomaga zwiększyć liczbę białych krwinek u dzieci z leukemią po radio- i chemoterapii. Grupa skandynawskich naukowców potwierdziła przeciwnowotworowe właściwości oleju, podając go pacjentkom z rakiem szyjki macicy (w latach 1964–1975). Śmiertelność oceniana po pięciu latach była istotnie mniejsza wśród chorych, które oprócz radioterapii otrzymywały alkiloglicerole.

Alkiloglicerole są składnikami błon komórkowych. Ich obecność powoduje zwiększoną przepuszczalność i rozpad błony w wyniku powstawania nadtlenków lipidów. To prawdopodobny mechanizm działania przeciwbakteryjnego i przeciwgrzybiczego. Stres oksydacyjny jest nasilony w błonach komórek nowotworowych, gdzie stężenie alkilogliceroli jest znacznie większe niż w komórkach zdrowych. Alkiloglicerole zwiększają fagocytozę, podnoszą poziom czynnika martwiczego nowotworów TNF-alfa oraz poziom immunoglobulin (A i M). Zwiększają też liczbę limfocytów B, CD i T oraz leukocytów. Efekty te wykazano w badaniach na komórkach i zwierzętach. Badania aktywności przeciwnowotworowej potwierdziły zdolność do hamowania angiogenezy. Interesujące, że pobudzenie odpowiedzi układu odpornościowego myszy było skuteczniejsze, gdy olej z wątroby rekina podawano razem z bakteriami kwasu mlekowego. Jednak działanie immunostymulujące, ważne w leczeniu nawracających infekcji, astmy, czy chorób reumatycznych, nie zostało potwierdzone w badaniach klinicznych.

Uwaga: olej z rekina nasila działanie cytostatyków i innych leków. Uszkodzona wątroba nie rozkłada efektywnie lipidów eterowych, dochodzi do ich kumulacji i cytotoksyczności. Alkiloglicerole nie są więc zalecane przy marskości wątroby.

Zagrożony gatunek

W Europie, USA i Kanadzie olej jest sprzedawany jako suplement diety. Jest też składnikiem kosmetyków o działaniu nawilżającym i natłuszczającym skórę, ale wiele firm kosmetycznych wycofało się z jego używania, z uwagi na zmniejszającą się populację rekinów (rocznie zabija się około 100 milionów). Rekiny trafiły na listę zagrożonych gatunków z powodu rosnącego popytu na ich płetwy, a nie wątroby.

Kategorie

Laureaci

Rekomendacje

Kalendarz

marzec 2024
P W Ś C P S N
 123
45678910
11121314151617
18192021222324
25262728293031