Grejpfrut i acerola
Oba owoce są źródłem witaminy C, ale mają też inne cenne składniki – flawonoidy, które znajdują się także w pestkach i skórce.
Grejpfrut (Citrus paradisi) jest smaczny i bardzo wartościowy, zawiera bowiem witaminę C, flawonoidy i potas. Większość owoców jest przerabiana na orzeźwiający sok. Uwaga: sokiem z grejpfruta nie należy popijać leków (do tego celu najlepsza jest czysta woda). Bioaktywne związki z grejpfruta, głównie flawonoidy, hamują aktywność cytochromu P450, enzymu metabolizującego wiele leków, przez co zmienia się ich biodostępność.
Flawonoidy grejpfruta
Grejpfrut jest cennym źródłem flawonoidów o właściwościach antyoksydacyjnych. Oprócz witaminy C, w soku znaleziono pięć flawonoidów: narynginę, naryngeninę, hesperydynę, hesperytynę i rutynę. Sok jest polecany osobom dbającym o układ krążenia, z podwyższonym poziomem cholesterolu i nadciśnieniem. Źródłem naturalnych antyoksydantów okazały się też pestki i skórki owoców. W białej części skórki jest witamina C, hesperydyna i szczególnie dużo narynginy. W pestkach grejpfruta są flawonoidy (procyjanidyny), ale też tokoferole i limonoidy.
Związki polifenolowe zmniejszają ryzyko chorób układu krążenia poprzez działanie antyagregacyjne na płytki krwi, obniżanie ciśnienia tętniczego, relaksację naczyń krwionośnych. Badano ich działanie antyagregacyjne, stosując ekstrakt z pestek oraz ze skórek grejpfruta. Interesujące, że efekt podawania ich razem był większy niż suma efektów mierzonych dla każdego oddzielnie. Podobnie, flawonoidy współdziałają z witaminą C, chroniąc ją przed utlenieniem. Synergistyczne efekty przekonują, że kombinacja naturalnych związków z owoców jest bardziej efektywna niż izolowane z nich pojedyncze polifenole. Jednak nie ma wystarczających dowodów w postaci badań epidemiologicznych, potwierdzających wpływ flawonoidów z grejpfruta z witaminą C na zmniejszenie ryzyka chorób układu krążenia czy infekcji wirusowych.
Niedobory witaminy C
Znacznie więcej badań wykonano dla witaminy C, która jest aktywnym antyoksydantem w środowisku hydrofilowym. Rekomendowana dzienna dawka to 60-70 mg, co powinno chronić przed szkorbutem. Dzisiaj w Europie już go nie ma, ale dość powszechne są stany częściowego niedoboru witaminy C, które powstają z takich powodów jak nieprawidłowa dieta i nieodpowiedni styl życia, stres czy przewlekłe choroby. Niedobory te mogą zostać uzupełnione poprzez zwiększenie porcji typowych produktów spożywczych zawierających tę witaminę (owoce mrożone i soki owocowe, cytrusy, natka pietruszki, kiszona kapusta, papryka). Bogata w owoce i warzywa dieta śródziemnomorska dostarcza 200-250 mg witaminy C, ale w Polsce niewiele osób ją stosuje. Warto więc korzystać z suplementów diety, zwłaszcza zawierających ekstrakty z owoców bogatych w witaminę C.
Witamina C na odporność
Acerola, inaczej malpigia granatolistna (Malpighia glabra) ma owoce podobne do wiśni, o kwaśnym smaku, które można jeść na surowo oraz sporządzać z nich soki czy dżemy. Owoce są wykorzystywane w przemyśle farmaceutycznym do produkcji preparatów zawierających witaminę C, mają jej bowiem szczególnie dużo: 1400-2500 mg w 100 g. Wśród znanych surowców mogą jej dorównać tylko owoce dzikiej róży (Rosa rugosa). Acerola ma związki polifenolowe: antocyjaniny i flawonole (pochodne kwercetyny). Polifenole aceroli podawano szczurom w dużych dawkach (2 g/kg masy ciała) przez 3 miesiące, nie obserwując żadnych nienormalnych objawów. Sugeruje to, że nie są toksyczne dla człowieka. Ekstrakty z owoców aceroli poleca się zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym, kiedy typowa polska dieta dostarcza za mało witaminy C. Przewlekły niedobór tej witaminy odbija się niekorzystnie na zdrowiu, ponieważ ma ona wpływ na funkcjonowanie układu odpornościowego. Jej spożywanie w wystarczających ilościach jest szczególnie istotne w okresach zwiększonego występowania przeziębień i grypy.
