Maca Forte – peruwiański żeń-szeń
Głownym składnikiem Maca Forte jest Maka (maca, Lepidium meyenii) nazywana peruwiańskim żeń-szeniem. To adaptogen, który dodaje energii, stymuluje układ odpornościowy i poprawia funkcje seksualne. Spożywa się ją od 5000 lat, a uprawia od 1300-2000 lat. Rośnie w peruwiańskich Andach na płaskowyżu Junin na wysokości 3500-4400 m n.p.m., na wietrznym i intensywnie nasłonecznionym terenie. Rośliny żyjące w tak trudnych warunkach zazwyczaj gromadzą wtórne metabolity pozwalające im na przetrwanie. Te związki bardzo przydają się ludziom i zwierzętom hodowlanym.
Maka z wyglądu przypomina rzodkiewkę, należy do tej samej rodziny roślin kapustnych (Brassicaceae). Jej bulwy mogą być kremowe, żółte, różowe, fioletowe lub prawie czarne. W zależności od koloru mają trochę inne wartości odżywcze i lecznicze. W sezonie letnim Peruwiańczycy mieszkający w Andach piją sok ze świeżej maki, ale najczęściej jest ona spożywana w postaci wysuszonej, bo można ją wtedy długo przechowywać. Zmielona na mąkę lub przetworzona (bez błonnika) może być dodatkiem do potraw, odżywką i suplementem diety. Maka stała się skarbem eksportowym Peru – w 2010 r. jej eksport przyniósł ponad 6 mln dolarów. Dlaczego jej popularność rośnie?
Maka zawiera białka, cenne aminokwasy, sterole (sitosterol, kampesterol), makro- i mikropierwiastki, witaminy (B1, B2, B3, C). Dostarcza właśnie tych składników, których potrzebuje organizm zmuszany do dużego wysiłku i przetrwania w trudnych warunkach. Zawartość węglowodanów w suchej masie sięga 59 proc., białka – 12-18 proc., tłuszczów – 2,2 proc., a błonnika – 8,5 proc. W tłuszczach dominują nienasycone kwasy tłuszczowe (53 proc., w tym olejowy, linolenowy). 100 g suchej masy zawiera 2050 mg potasu, 150 mg wapnia, 16,6 mg żelaza, 16,6 mg cynku i 5,9 mg miedzi. Bioaktywnymi składnikami są też makamidy i glukozynolaty. Pochodne zawierające siarkę (izotiocyjaniany) mogą zmniejszać liczbę przedrakowych zmian w przewodzie pokarmowym.
Białko maki zawiera niezbędne aminokwasy o rozgałęzionych łańcuchach (BCAA) – leucynę, izoleucynę i walinę – które poleca się sportowcom. L-fenyloalanina, L-alanina L-metionina, L-glutamina są niezbędne do odbudowy mięśni po treningu. Cennym aminokwasem jest L-arginina (używana do wytwarzania tlenku azotu), która korzystnie wpływa na pracę układu krążenia, wydzielanie hormonów przez przysadkę, a także na redukcję tkanki tłuszczowej.
Maki używano do poprawiania płodności zwierząt w wysokogórskich hodowlach. Badania opublikowane w ostatniej dekadzie sugerują, że ma ona też korzystny wpływ na ludzi – poprawia funkcje seksualne mężczyzn (jakość spermy) oraz kobiet w okresie menopauzy. Najczęściej spożywane są bulwy kremowe. Czerwona maka stała się popularna po doniesieniach, że zmniejsza rozmiar prostaty (u szczurów). Badania populacji ludzi systematycznie konsumujących makę pokazały, że mają oni większą zdolność do adaptacji, niższe ciśnienie krwi, niższą masę ciała, korzystniejszy profil lipidów oraz lepsze wskaźniki funkcji wątroby i nerek. Maka korzystnie oddziaływuje na organizm człowieka – nie tylko w warunkach wysokogórskich.
